Niemal połowa Polaków wydaje ponad 200 zł miesięcznie na kulturę

Z analizy wydatków w ciągu ostatnich sześciu miesięcy wynika, że niemal połowa badanych (48,5 proc.) przeznacza na bilety i udział w wydarzeniach kulturalnych ponad 200 zł miesięcznie. Co piąty respondent (20,9 proc.) wydaje od 101 do 200 zł, a 9 proc. – od 51 do 100 zł. Na wydatki do 50 zł decyduje się 8,5 proc. respondentów, natomiast 8 proc. zadeklarowało, że nie wydaje na kulturę ani złotówki. Nie potrafiło odpowiedzieć 5,2 proc. badanych.

Z badania wynika również, że najczęstszą przeszkodą w udziale w wydarzeniach kulturalnych są wysokie ceny biletów (39,9 proc.) oraz brak czasu (39 proc.). Na trzecim miejscu, z wynikiem 28,4 proc., znalazły się długie dojazdy i problemy z parkowaniem. Ponad jedna czwarta respondentów (26 proc.) wskazuje na brak interesującej oferty w swojej okolicy, a 20,2 proc. – na względy zdrowotne. Rzadziej wskazywane przyczyny to nieatrakcyjna pogoda (13,4 proc.), tłok czy hałas (8 proc.) oraz brak towarzystwa (5,7 proc.).

Wydatki na kulturę różnią się znacząco w zależności od płci i wieku. Kobiety (56,7 proc.) częściej niż mężczyźni (39,1 proc.) wydają miesięcznie powyżej 200 zł, choć mężczyźni chętniej deklarują wydatki w przedziale 101-200 zł (26,7 proc. vs 15,9 proc. kobiet). Co ciekawe, mężczyźni częściej wydają niskie kwoty (14,1 proc. wydaje 1-50 zł, w przypadku kobiet jest to 3,6 proc.).

W ujęciu wiekowym największy odsetek wydających powyżej 200 zł miesięcznie odnotowano w grupie 30-39 lat (69,4 proc.) oraz 40-49 lat (65,7 proc.). Najniższe wydatki lub wręcz ich brak deklarują najmłodsi (17,9 proc. w grupie 18-29 lat nie ponosi żadnych kosztów na kulturę) oraz najstarsi – aż 28 proc. osób w grupie wiekowej 70+ w ogóle nie wydaje pieniędzy na wydarzenia kulturalne. Wśród najstarszych badanych zaledwie 16,2 proc. przeznacza na kulturę miesięcznie powyżej 200 zł.

Analiza barier w podziale na płeć pokazuje, że kobiety częściej niż mężczyźni wskazują na wysokie ceny biletów (48,1 proc. vs 31,8 proc.). Natomiast brak czasu jest częściej wymieniany przez mężczyzn (41,2 proc. vs 36,9 proc.). Najmłodsza grupa (18-29 lat) najczęściej wskazuje nieodpowiednią pogodę jako powód nieuczestniczenia w takich wydarzeniach (55,4 proc.). Brak czasu dominuje w grupach 30-39 lat (60,4 proc.) i 40-49 lat (51,7 proc.). 60-latkowie najczęściej wskazywali na wysokie ceny biletów (62,8 proc.), natomiast seniorzy 70+ – na względy zdrowotne (45,4 proc.).

Wykształcenie ma bezpośredni wpływ na wydatki w tej sferze. W grupie z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym aż 86,9 proc. badanych deklaruje miesięczne wydatki powyżej 200 zł, a 13,1 proc. wydaje 101-200 zł. Może to sugerować rzadkie, ale kosztowne aktywności. Wśród osób z wykształceniem wyższym ten odsetek odpowiedzi wskazujących na ponad 200 zł wynosi 48,4 proc., a 26,5 proc. wydaje 101-200 zł. Z kolei w grupie z wykształceniem średnim 39,7 proc. wydaje powyżej 200 zł, a 14,6 proc. nie ponosi żadnych kosztów.

Ponadto wśród osób z wykształceniem wyższym główną barierą jest brak czasu (47,3 proc.). Z kolei badani z wykształceniem średnim częściej wskazywali na wysokie ceny biletów (46,5 proc.) oraz brak interesującej oferty (39,6 proc.).

– Chociaż blisko połowa respondentów deklaruje wysokie wydatki, co może świadczyć o ich zaangażowaniu, musimy pamiętać o drugiej stronie medalu: znaczący odsetek osób nie ponosi żadnych kosztów. To, jak i ile wydajemy, jest skorelowane z wykształceniem i wiekiem. Najwyższe wydatki dominują w grupach wiekowych 30-59 lat i wśród osób z wykształceniem podstawowym, co może wskazywać na okazyjny, ale kosztowny udział w wydarzeniach, np. popularnych koncertach. Z kolei wysokie ceny i brak czasu to uniwersalne bariery w dostępie do kultury, jednak ich znaczenie różni się w zależności od płci, wieku i wykształcenia. To potwierdza, że aby zwiększyć uczestnictwo w kulturze, należy działać na wielu płaszczyznach – od programów dotacyjnych i dostosowania cen, przez rozwijanie lokalnej, zróżnicowanej oferty, aż po poprawę dostępności komunikacyjnej – komentuje Kamil Smogorzewski, dyrektor ds. komunikacji IBRiS.

Badanie zostało przeprowadzone w dniach 25-26 lipca 2025 roku na reprezentatywnej grupie 1067 dorosłych Polaków, metodą CATI.

W środę PAP opublikuje badanie IBRiS dotyczące uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych. (PAP)

miś/ mhr/